Przedsiębiorstwa ponadnarodowe będą płacić podatki tam, gdzie wypracowały zyski

Nowe przepisy mają zapobiec wykorzystywaniu przez międzynarodowe przedsiębiorstwa luk prawnych, by unikać płacenia podatków, m. in. przesuwając zyski do państw UE o niższych podatkach. W czwartek Parlament Europejski poparł dwie propozycje legislacyjne, które mają na celu zapobiegać sytuacji, w której przedsiębiorstwa przesuwają zyski do państw Unii Europejskiej, w których podatki są niższe.

Pierwsza propozycja dotyczy wspólnej podstawy opodatkowania osób prawnych (CCTB). Dyrektywa ma wprowadzić zestaw jednolitych zasad, które pomagają obliczyć zysk podlegający opodatkowaniu we wszystkich państwach Unii Europejskiej – obecnie przedsiębiorstwa działające w kilku państwach członkowskich obliczają zyski poszczególnych filii według rożnych zasad.

Druga propozycja dotyczy wspólnej skonsolidowanej podstawy opodatkowania osób prawnych (CCCTB). Dyrektywa ma wprowadzić zasady konsolidacji zysków i strat w poszczególnych filiach (jednostkach zależnych) oraz podziału skonsolidowanej podstawy między kwalifikujące się państwa członkowskie zgodnie z obowiązującymi w nich stopami podatkowymi.

Agresywne planowanie podatkowe?

Poseł Alain Lamassoure (EPL, Francja), autor sprawozdania ws. wspólnej skonsolidowanej podstawy opodatkowania osób prawnych (CCCTB), z zadowoleniem przyjął fakt, że niedawno Komisja Europejska wymieniła te państwa członkowskie, które prowadzą agresywne planowanie podatkowe, w tym Belgię, Cypr, Węgry, Irlandię, Luksemburg, Maltę i Holandię. Zdaniem posła to właśnie dlatego CCCTB jest tak ważna. Kiedy skonsolidowana podstawa zacznie obowiązywać, „wszelkie próby ustanowienia agresywnych programów planowania podatkowego i sztucznego czerpania wpływów podatkowych kosztem niektórych państw członkowskich staną się przestarzałe” – wyjaśnia poseł Lamassoure.

„Przywódcy państw członkowskich i Unii Europejskiej zaczynają rozumieć, że obecne systemy są przestarzałe i pogarszają sytuację obywateli i małych firm. Jest impent do zmian, ale naciskamy nadal” – dodaje poseł Paul Tang (S&D, Holandia), sprawozdawca ds. wspólnej podstawy opodatkowania osób prawnych (CCTB).

W jaki sposób nowy system ma działać?

Wyobraźmy sobie, że ponadnarodowa korporacja ma filie (jednostki zależne) w trzech państwach członkowskich UE: a1, a2, a3, które w 2017 roku wypracowały zyski albo straty.

Zysk i strata dla każdej jednostki zależnej zostaną obliczone zgodnie z wspólną podstawą opodatkowania osób prawnych (CCTB). Następnie przedsiębiorstwo ponadnarodowe będzie mogło skonsolidować zyski i straty pomiędzy jednostkami zależnymi i państwami członkowskimi (dodając wszystkie zyski, odejmując straty) zgodnie ze wspólną skonsolidowaną podstawą opodatkowania osób prawnych (CCCTB), co ma utrudnić przesuwanie zysków do innych państw członkowskich.

Przedsiębiorstwa będą mogły korzystać z jednego zbioru przepisów i współpracować z administracją podatkową swojego kraju, aby złożyć pojedynczą deklarację podatkową dotyczącą całej działalności prowadzonej w UE (one-stop shop).

W podanym powyżej przykładzie zysk zostanie podzielony między państwa członkowskie 1, 2, 3, w których przedsiębiorstwa wielonarodowe mają jednostki zależne, zgodnie z formułą, biorąc pod uwagę budynki, maszyny, liczbę pracowników w poszczególnych państwach.

Następnie każde państwo członkowskie opodatkuje zyski według  krajowej stawki podatku od osób prawnych.

Sprawiedliwe opodatkowanie czy ingerencja?

Walka z unikaniem płacenia podatków i uchylaniem się od opodatkowania jest jednym z priorytetów Parlamentu Europejskiego. 1 marca 2018 Parlament Europejski ustanowił specjalną komisję ds. przestępstw finansowych. W dziedzinie prawa podatkowego Parlament Europejski ma rolę doradczą w procesie legislacyjnym. Prawo unijne jest stanowione przez państwa członkowskie w Radzie na zasadzie jednomyślności.