Wirtualna waluta pod ścisłym nadzorem Ministerstwa Finansów. Posłowie przyjęli ustawę

1 marca 2018 roku posłowie przyjęli ustawę o przeciwdziałaniu prania pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Po raz pierwszy w dokumentach rządowych pojawiła się też definicja waluty wirtualnej. Posłowie zdecydowali, że podmioty, które świadczą usługi wymiany waluty wirtualnej (w tym kryptowaluty), będą zawiadamiać Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF) o podejrzanych transakcjach.

Wirtualna waluta – rozumie się przez to cyfrowe odwzorowanie wartości, które nie jest: prawnym środkiem płatniczym emitowanym przez NBP, zagraniczne banki centralne lub inne organy administracji publicznej; międzynarodową jednostką rozrachunkową ustanawianą przez organizację międzynarodową i akceptowaną przez poszczególne kraje należące do tej organizacji lub z nią współpracujące; pieniądzem elektronicznym w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych; instrumentem finansowym w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi; wekslem lub czekiem oraz jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione albo może być przedmiotem handlu elektronicznego” – taką definicję przyjął Sejm RP.

POD LUPĄ MINISTERSTWA

Jak podkreśla Ministerstwo Finansów, nowe przepisy wyraźnie akcentują zasadę podejścia opartego na ocenie ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu przez instytucje obowiązane. Określono kilka poziomów oceny ryzyka: na poziomie Komisji UE (wszystkich krajów Unii), na poziomie krajowym, danych instytucji obowiązanych oraz na poziomie klienta. Aby przygotować lub aktualizować krajową ocenę ryzyka GIIF będzie mógł żądać od instytucji obowiązanych przekazania przygotowanych przez nie ocen ryzyka oraz innych informacji, które mogą mieć wpływ na tę ocenę.

KOMITET BEZPIECZEŃSTWA FINANSOWEGO

Nowa ustawa to także wyzwanie dla Komitetu Bezpieczeństwa Finansowego, który ma stać się w przyszłości platformą wymiany wiedzy, doświadczeń i informacji z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Nowe zapisy prawa zwiększają zakres zadań KBF, działającego przy Generalnym Inspektorze Informacji Finansowej, jako ciała opiniodawczo-doradczego oraz rozbudowują jego skład.

Jak informuje Ministerstwo Finansów, w ustawie wskazano nową kategorię tzw. instytucji obowiązanych. Są to podmioty, które prowadzą działalność gospodarczą, polegającą na świadczeniu usług w zakresie:

• wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi (w szczególności kryptowalutami) i prawnymi środkami płatniczymi oraz pomiędzy poszczególnymi walutami wirtualnymi,
• pośrednictwa w wymianie walutami wirtualnymi,
• prowadzenia rachunków dla klientów tzw. „hot wallets”/„online wallets”.

Podmioty te będą mieć obowiązek stosowania środków bezpieczeństwa finansowego przy obrocie walutami wirtualnymi oraz powiadamiania GIIF o okolicznościach, które sugerują podejrzenie popełnienia przestępstwa prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

Do GIIF będą też zgłaszane podejrzenia, że określona transakcja lub wartości majątkowe mogą mieć związek z przestępstwami.

Zmiany te wynikają przede wszystkim z:

• międzynarodowych wytycznych Financial Action Task Force (FATF), które dotyczą przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu i rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia,
• przygotowanego obecnie w Unii Europejskiej projektu zmian dyrektywy (UE) 2015/849 w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu oraz dyrektywy 2009/101/WE. Podmioty, które oferują usługi w zakresie walut wirtualnych, zostały wskazane w projekcie jako odpowiedzialne za realizację obowiązków w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu.
• doświadczeń krajowych i międzynarodowych dotyczących wykrytych przypadków wykorzystania walut wirtualnych do prania pieniędzy.

CENTRALNY REJESTR BENEFICJENTÓW RZECZYWISTYCH

Jak przekonuje Ministerstwo Finansów, CRBR to system teleinformatyczny, który będzie służyć przetwarzaniu informacji o beneficjentach rzeczywistych niektórych podmiotów (o charakterze korporacyjnym). Informacje zgromadzone w CRBR będą jawne. Oprócz przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu wpłynie to również na ochronę bezpieczeństwa uczestników obrotu gospodarczego przez zapewnienie im dostępu do informacji o potencjalnych kontrahentach. Zwiększy też m.in. kontrolę informacji przez społeczeństwo obywatelskie, w tym przez media i organizacje społeczne oraz przyczyni się do utrzymania zaufania do uczciwości transakcji finansowych oraz systemu finansowego.

Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, uchwalona 1 marca 2018 roku z poprawkami przez Sejm, trafi teraz do Senatu.