Gersdorf publikuje opinie o projektach PiS. „Nie realizują w żadnej mierze zaleceń Komisji Europejskiej”

Pierwsza Prezes SN prof. Małgorzata Gersdorf przedstawiła dwie opinie do projektów ustaw nowelizujących przepisy ustawy o Sądzie Najwyższym, ustroju sądów powszechnych oraz o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, które zgłosili posłowie Prawa i Sprawiedliwości.

Profesor Gersdorf krytycznie odnosi się do proponowanych rozwiązań prawnych. Jak pisze: „przedstawione propozycje legislacyjne w większości mają charakter iluzoryczny i nie eliminują zasadniczych zastrzeżeń natury konstytucyjnej formułowanych pod adresem rozwiązań przyjętych w zmienianych aktach prawnych”.

Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego zwraca również uwagę, że „propozycje te nie realizują też w żadnej mierze zaleceń Komisji Europejskiej, w których zalecono Polsce m.in. „wyeliminowanie swobody decyzyjnej Ministra Sprawiedliwości w odniesieniu do powoływania i odwoływania prezesów sądów, jak również zmianę decyzji już podjętych”. 

„Omawiane zmiany w ogóle nie dotyczą zaś procedury powoływania prezesów i decyzji już podjętych. Należy przypomnieć, że pod rządami nowelizacji lipcowej Minister Sprawiedliwości odwołał łącznie 129 prezesów i wiceprezesów sądów, a projektowane zmiany stan ten w istocie petryfikują” – czytamy.

„Odnosząc się do odwoływania prezesów, proponowane zmiany nie tyle eliminują swobodę decyzyjną Ministra Sprawiedliwości, co czynią ją bardziej zakamuflowaną” – konkluduje.

Przechodzenie sędziów w stan spoczynku

Prof. Gersdorf zauważa, że „z perspektywy Konstytucji RP zmiana organu właściwego w przedmiocie wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie stanowiska przez sędziego, który osiągnął wiek 65 lat z Ministra Sprawiedliwości na Prezydenta RP w istocie niczego nie zmienia. Tym bardziej, że wyrażenie zgody na przedłużenie orzekania przez sędziego po osiągnięciu przez niego wieku 65 lat, jako akt urzędowy Prezydenta RP, wymagać będzie dla swojej ważności podpisu Prezesa Rady Ministrów.”

„Prezydent RP będzie dysponował całkowitą swobodą w zakresie oceny przesłanek, którymi powinien się kierować przy podejmowaniu decyzji. Wskazuje na to użycie w projektowanym przepisie zwrotu „jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej uzna, że jest to uzasadnione”. Tym samym ograniczenie swobody Prezydenta RP przy podejmowaniu decyzji w tym zakresie jest pozorne” – pisze dalej.

W opinii Pierwszej Prezes SN znajdujemy też uwagę, że projektodawca nie zaproponował wprowadzenia do ustawy o SN możliwości odwołania się od postanowienia Prezydenta RP o odmowie wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie stanowiska przez sędziego Sądu Najwyższego, który ukończył 65. rok życia, tak jak ma to miejsce w przypadku sędziów sądów powszechnych.

Niezgodne z Konstytucją RP

W opinii do projektu ustawy dotyczącej Trybunału Konstytucyjnego prof. Gersdorf stwierdza, że zarówno brzmienie aktualnie obowiązującego art. 19 ustawy wprowadzającej, jak i brzmienie projektowane, są jednoznacznie niezgodne z Konstytucją RP.

„Z politycznego i społecznego punktu widzenia propozycja ma wywołać przekonanie, że rozstrzygnięcia w powyższych sprawach nie były orzeczeniami TK. Założenie takie w opinii Sądu Najwyższego jest wewnętrznie sprzeczne. Jeżeli bowiem nie mamy do czynienia z orzeczeniami TK, to publikacja tych rozstrzygnięć jest nieuzasadniona, a wręcz bezprawna. Nie można nakładać ustawowego obowiązku podjęcia działania niezgodnego z prawem” – zwraca uwagę.

Trybunał Konstytucyjny przejęty bezprawnie

Profesor Gersdorf pisze także o trzech sędziach Trybunału Konstytucyjnego, których powołanie wzbudziło wiele kontrowersji: „należałoby przyjąć, że pełnią oni urząd bezprawnie, gdyż zostali wybrani na miejsca już obsadzone. Z kolei Prezydent RP nie może nie przyjąć ślubowania od trzech sędziów prawidłowo wybranych przez Sejm VII kadencji, powołując się na okoliczność, że w chwili obecnej znajdują się w Trybunale Konstytucyjnym osoby wybrane na miejsca obsadzone przez Sejm VIII kadencji, od których Prezydent ślubowanie przyjął”.