Jak wybierani są sędziowie w Irlandii

Kilka dni temu w mediach szeroko komentowana była informacja z Irlandii dotycząca decyzji sędzi Aileen Donnelly, która w sprawie dotyczącej wniosku o ekstradycję przemytnika narkotyków zdecydowała się wysłać zapytanie prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości UE. Sędzia Donnelly swoją decyzję argumentowała między innymi zmianami w sądownictwie w Polsce. Jak w takim razie odbywa się powoływanie na stanowisko sędziego w Irlandii?

Artykuł 32.1 Konstytucji irlandzkiej stwierdza, że sędziowie Sądu Najwyższego, Sądu Apelacyjnego, sądów wyższej instancji i wszystkich innych sądów ustanowionych w zgodzie z Artykułem 34 są mianowani przez Prezydenta. Jakkolwiek formalne mianowanie na sędziego jest domeną Prezydenta, tak zgodnie z Artykułem 13.9 jest wykonywane „tylko za radą rządu”.

Co ciekawe dokładne wytyczne co do doświadczenia danego kandydata na sędziego były aktualizowane już dwukrotnie – w 2002 r. oraz w 2014 r.

Na mocy zapisów w sekcji 13 Courts and Court Officers Act z 1995 roku w Irlandii powołana została Rada doradcza ds. powoływania na stanowiska sędziowskie (Judicial Appointments Advisory Board – JAAB). Informuje ona rząd o tym, czy określone osoby wyznaczone na stanowiska sędziowskie nadają się do pełnienia swoich funkcji.

W skład Rady wchodzi 10 osób: Przewodniczący Sądu Najwyższego (Chief Justice), prezesi Wysokiego Trybunału (High Court), sądu okręgowego (Circuit Court) i sądu rejonowego (District Court), Prokurator Generalny (Attorney General), wyznaczeni przedstawiciele Rady Palestry (Bar Council) i Towarzystwa Prawniczego (Law Society) oraz trzy osoby powołane przez Ministra Sprawiedliwości.

Zadaniem Rady jest przekazywanie rządowi listy siedmiu odpowiadających wymaganiom kandydatów, bez podawania jakiegokolwiek rankingu, a rząd nie jest zobligowany do wybrania żadnego z nich i może wybrać kogoś spoza grona osób rekomendowanych.

Okazuje się więc, że w Irlandii to rząd i prezydent mają kluczowy wpływ na wybór osób obejmujących stanowiska sędziowskie.