Oficjalnie: Macedonia Północna o krok od przystąpienia do NATO

Ambasadorowie 29 państw Paktu Północnoatlantyckiego podpisali w środę w Brukseli protokół przyjęcia Macedonii Północnej do NATO. Ostatnim etapem jest ratyfikacja rozszerzenia Sojuszu przez parlamenty należących do niego krajów.

Szef NATO Jens Stoltenberg podkreślił, że władze Macedonii Północnej oraz Grecji wykazały się odwagą, zawierając porozumienie w kwestii zmiany nazewnictwa państwa.

– Ateny i Skopje wniosły istotny wkład w budowę bezpieczeństwa i stabilności w regionie – mówił Stoltenberg.

Przewodniczący NATO zaznaczył, że porozumienie było kluczowym pierwszym krokiem na drodze do przystąpienia Macedonii Północnej do struktur Paktu Północnoatlantyckiego.

– To nie była łatwa droga. Były na niej wyzwania i trudne kompromisy. Jednak zaangażowanie dla demokratycznych wartości, dla reform i budowy silnych instytucji przyniosło realne efekty i postępy. Więcej bezpieczeństwa i stabilności w regionie to droga do dobrobytu i pełnego członkostwa w społeczności międzynarodowej oraz miejsce przy naszym stole. Czekaliśmy na was, żebyście dołączyli do naszej rodziny przez długi czas – powiedział szef NATO.

Przypomniał również o wcześniejszym zaangażowaniu Macedonii Północnej w działania NATO, m.in. udział macedońskich żołnierzy w misji w Afganistanie.

Podczas uroczystości w Brukseli głos zabrał minister spraw zagranicznych Macedonii Północnej Nikola Dimitrov, który powiedział, że dołączenie do NATO jest strategicznym jego kraju.
– To efekt pracy wielu pokoleń. […] To nie było nieuchronne, to nie było nawet bardzo prawdopodobne, ale stało się – mówił minister Macedonii Północnej.

– Możemy zmienić nasze przeznaczenie, możemy dostrzegać możliwości i to nam się udało. Dla nas NATO jest przekroczeniem granicy, za którą jest pewność. NATO jest dla nas rodziną narodów, jest bezpieczeństwem, stabilnością, wartościami zapisanymi w Traktacie Waszyngtońskim, praworządnością, wolnościami osobistymi i demokracją. To rodzina, która stara się, aby nasz świat stał się bardziej bezpieczny – dodał Dimitrov.

Prezydent Macedonii przeciwny zmianie nazwy kraju

4 grudnia 2018 roku prezydent Macedonii Ǵorge Iwanow odbył wizytę we Wrocławiu, na której podkreślił, że Porozumienie Prespańskie zagraża Macedonii. Dodał, że z chwilą przyjęcia Porozumienia ulegną zmianie nazwy instytucji, podręczniki będą podlegać cenzurze, a obywatelom Macedonii zabroni się z korzystania prawa do wyrażania swojej macedońskiej tożsamości.

– Jest to cenzura świadomości i autocenzura zbiorowej świadomości narodu macedońskiego, gwałt na naszej zbiorowej pamięci – mówił prezydent.

Zmiana nazwy kraju jako główny warunek przystąpienia do NATO

Warunkiem przystąpienia Macedonii Północnej do Paktu Północnoatlantyckiego było rozwiązanie sporu grecko-macedońskiego. Od 1991 roku Grecja protestowała przeciwko używaniu nazwy Macedonia odwołującej się do dziedzictwa starożytnych Macedończyków. Z tego powodu władze w Atenach blokowały starania Skopje o członkostwo zarówno w NATO, jak i Unii Europejskiej. Przyczyną postawienia weto w sprawie Macedonii były obawy Grecji, że władze Macedonii mogłyby wystąpić z roszczeniami terytorialnymi w stosunku do greckiej prowincji Macedonia.

Porozumienie grecko-macedońskie zostało zawarte w czerwcu 2018 roku. Pomimo małej frekwencji w referendum parlament macedoński przeforsował niezbędny zmiany w konstytucji. Natomiast grecki parlament porozumienie zatwierdził 25 stycznia 2019 roku.